Nationaal MS Fonds investeert 2,5 miljoen euro in onderzoek naar MS
Het Nationaal MS Fonds investeert de komende jaren 2,5 miljoen euro in onderzoeken naar de chronische ziekte multiple sclerose (MS). Er bestaan medicijnen die de ziekte kunnen remmen, maar een oplossing voor MS is er (nog) niet. Wetenschappelijk onderzoek is cruciaal om vooruitgang te boeken in de strijd tegen MS. Daarom investeert het Nationaal MS Fonds de komende jaren fors in MS-onderzoek, waarbij de focus ligt op het vinden van de oorzaak van MS en het verbeteren van de kwaliteit van leven met MS.
“Er zijn in Nederland 25.000 mensen met MS’’, zegt Rianne Wisgerhof, directeur-bestuurder van het Nationaal MS Fonds. “Iedere dag krijgt iemand in Nederland de diagnose MS. Daarbij is MS de meest invaliderende ziekte onder jonge mensen. Deze ingrijpende ziekte heeft veel impact op het leven van mensen. De diagnose MS is er één van onzekerheid. Onzekerheid over het beloop van de ziekte en ook wat dit betekent voor je toekomst. Mensen met MS leven iedere dag met deze onzekerheid.”
Het Nationaal MS Fonds strijdt voor een beter leven voor mensen met MS en een toekomst zonder MS. Dat doet het fonds door wetenschappelijk onderzoek te financieren, de kwaliteit van leven van mensen met MS te bevorderen, de MS-zorg te verbeteren en door voorlichting te geven over de ziekte MS. “We weten steeds meer over MS. Toch is de harde werkelijkheid dat we nog niet weten waardoor MS wordt veroorzaakt en hoe het ontstaat. Twee van de onderzoeken die in 2021 subsidie van het Nationaal MS Fonds ontvangen, zijn ingestoken op het ontrafelen van de oorzaak van MS. Voor mensen die nú met MS leven, investeert het Nationaal MS Fonds in onderzoeken die bijdragen aan een betere kwaliteit van leven voor mensen met MS. We zijn bijzonder trots om de komende jaren met deze gerenommeerde onderzoeksgroepen te mogen samenwerken aan deze cruciale onderzoeken naar MS”, licht Rianne Wisgerhof toe. Alle onderzoeken die in 2021 subsidie van het Nationaal MS Fonds ontvangen, worden hieronder kort toegelicht.
Formatie van myeline blaren als oorzaak van MS
Hersenonderzoeker dr. Antonio Luchicchi (Amsterdam UMC) gaat met zijn team en prof. dr. Jeroen Geurts onderzoek doen naar myeline, de beschermlaag die rondom de zenuwen zit. Onlangs is gebleken dat er blaren ontstaan op plekken waar myeline beschadigd is door MS. Hoe deze blaren precies ontstaan, is niet duidelijk. En hoe dit proces tot ontstekingen in het centraal zenuwstelsel leidt is een tweede vraag waar de onderzoekers een antwoord op willen krijgen. Met dit onderzoek hopen we te ontdekken waarom er bij mensen met MS veranderingen in myeline plaatsvinden. Als we dit weten kunnen enorme stappen gezet worden in het ontrafelen van de oorzaak van MS, wat tot een oplossing voor de ziekte kan leiden. Het totale onderzoek kost 788.800 euro en duurt vier jaar.
Oorzaak van MS: koppeling van genetisch risico en EBV
Uit onderzoek blijkt dat mensen met MS een afwijkend genetisch profiel hebben. Dit profiel heeft invloed op de B-cellen, die verantwoordelijk zijn voor het aanmaken van antistoffen. In de B-cel houdt het Epstein-Barr virus (EBV), veroorzaker van de ziekte van Pfeiffer, zich schuil. Dit virus is één van de sterkste risicofactoren voor MS. Eerder werd aangetoond dat EBV-geïnfecteerde B-cellen met het molecuul T-bet een belangrijke rol spelen bij MS. Dr. Marvin van Luijn (MS centrum ErasMS) wil met dit onderzoek in kaart brengen hoe en welke T-bet+ B-cellen zich anders gedragen en uiteindelijk bijdragen aan het ontstaan van MS. De resultaten geven hopelijk nieuw inzicht in de oorzaak van MS. Als de verwachting uitkomt, helpen de uitkomsten bij het nauwkeuriger voorspellen van het beloop bij mensen met MS en de ontwikkeling van meer gerichte MS-behandelingen. Het Nationaal MS Fonds financiert 347.953 euro. Het onderzoek start in 2022 en duurt drie jaar.
Oefentherapie voor vermoeidheid bij mensen met MS
Vermoeidheid is één van de meest voorkomende en invaliderende klachten bij MS. Om deze klacht te bestrijden zijn er geen effectieve medicijnen voorhanden. Uit eerder onderzoek is gebleken dat oefentherapie, in het bijzonder training van uithoudingsvermogen of gemengde kracht- en conditietraining, vermoeidheid bij MS zou kunnen verminderen. In dit onderzoek vat dr. Marc Rietberg samen met zijn collega’s van Revalidatiegeneeskunde (MS Centrum Amsterdam) het bestaande wetenschappelijke bewijs voor oefentherapie voor vermoeidheid bij MS samen. Hieruit volgen nieuwe en specifiekere adviezen voor in de praktijk. Ook zullen de onderzoekers samen met het Nationaal MS Fonds praktische handvatten ontwikkelen voor zowel de behandelaar als de MS-patiënt. Het onderzoek start begin 2022, duurt 1,5 jaar en kost 45.896 euro.
Onderzoek naar Leefstijlinterventie voor mensen met MS (LIMS-studie)
Er klinken regelmatig geluiden dat het aanpassen van de leefstijl een grote impact op MS-klachten kan hebben. Wetenschappelijk onderzoek naar deze impact ontbreekt echter. Daarom zijn neuroloog dr. Brigit de Jong en neuropsycholoog Ilse Nauta (Amsterdam UMC) in 2021 gestart met het LIMS-onderzoek. In deze studie wordt onderzoek gedaan naar de effecten van het leefstijlprogramma Leef! met MS op onder andere kwaliteit van leven, vermoeidheid, werkproductiviteit en functioneren. De verwachting is dat het leefstijlprogramma de impact van MS op het dagelijks functioneren verlaagt. Als dit wetenschappelijk bewezen wordt, komt deze leefstijlinterventie mogelijk in aanmerking om in de basisverzekering te worden opgenomen, waardoor het programma voor alle mensen met MS toegankelijk wordt. Het Nationaal MS Fonds investeert in totaal 676.083 euro in de LIMS-studie en het leefstijlprogramma als interventie.
Dieetinterventie als nieuwe behandelingsmogelijkheid
Gezond dieet is geassocieerd met minder beperkingen en klachten door MS. Maar er is onvoldoende wetenschappelijk bewijs dat een specifiek dieet helpt en hoe dieetaanpassingen aangrijpen in het lichaam. Aanvullend op de LIMS-studie beoogt dr. Brigit de Jong in deze studie te ontrafelen welk werkingsmechanisme in het lichaam ten grondslag ligt aan het volgen van een bepaald dieet bij MS. Er wordt onderzoek gedaan naar de immunologische effecten in relatie tot verschillende dieetinterventies. Naar verwachting start het onderzoek in 2023. Het Nationaal MS Fonds investeert 357.128 euro. Samen met de uitkomsten van de LIMS-studie moet dit onderzoek resulteren in wetenschappelijk bewezen adviezen over de effecten van voeding bij MS.
SPIN-P studie: tweede Promovendus
In 2020 is de SPIN-P studie gestart. SPIN-P is een initiatief van het Erasmus MC en het Albert Schweitzer ziekenhuis en staat voor: Studie naar Predictieve factoren voor Inflammatie en Neurodegeneratie bij Primair Progressieve Multiple Sclerose (PPMS). In dit zes jaar lopende onderzoek worden mogelijke oorzaken en het beloop van primair progressieve MS beter in kaart gebracht. Zo wordt onderzocht of er vroeg in de ziekte factoren aanwezig zijn die wijzen op overmatige activiteit van het afweersysteem. In Nederland heeft circa 10-15 procent van de mensen met MS de primair progressieve variant. Er is nog weinig onderzoek naar gedaan. Om die reden heeft het Nationaal MS Fonds in 2019 een subsidie van 225.000 euro verleend. Hiervan kan een deel van de laboratorium onderzoeken die in het Erasmus MC worden verricht betaald worden. Dr. Janet de Beukelaar van het Albert Schweitzer ziekenhuis en dr. Beatrijs Wokke van Erasmus MC zijn hoofdonderzoekers. Katelijn Blok is de eerste promovendus. Zij wordt betaald door een subsidie van Stichting BeterKeten. In 2023 eindigt haar promotietraject. Om ervoor te zorgen dat de SPIN-P studie doorgezet wordt, financiert het Nationaal MS Fonds samen met het Albert Schweitzer ziekenhuis nog eens 228.447 euro. Hiermee kan een tweede promovendus aan de slag van mei 2023 t/m 2026, waarbij de resterende kosten van het laboratoriumonderzoek gefinancierd worden door het Erasmus MC.
