Cognitieve en psychische klachten bij MS

Cognitieve en psychische klachten bij MS zijn vaak onderbelicht. De nadruk ligt meestal op de lichamelijke problemen, zoals verminderde mobiliteit en gezichtsvermogen. Cognitieve klachten en stoornissen -denk aan het geheugen of snelheid van denken- hebben echter ook veel invloed op het dagelijkse leven en bepalen mede de kwaliteit van leven. Cognitieve klachten zijn bovendien gerelateerd aan psychische klachten zoals depressie, angst en stress.

Met dit onderzoek heeft het Nationaal MS Fonds meer kennis opgedaan over cognitieve en psychische klachten c.q. stoornissen bij MS om uiteindelijk de zorg voor mensen met MS kwalitatief beter te maken. Hoe meer details er bekend zijn over de cognitieve klachten en stoornissen bij MS, hoe beter artsen deze kunnen behandelen bij individuen op zowel korte als lange termijn.

Via het Nationaal MS Fonds, MS-verpleegkundigen en neurologen door het land zijn deelnemers benaderd. Fase 1 van het onderzoek bestond uit het invullen van vragenlijsten over cognitie, stemming en gedrag. Uiteindelijk zijn er 718 sets vragenlijsten ingevuld en teruggestuurd naar het Nationaal MS Fonds. In fase 2 is bij een gedeelte van de deelnemers neuropsychologisch en neurologisch onderzoek uitgevoerd. Hierbij werden bijvoorbeeld het geheugen, concentratie- en planningsvermogen getest. De onderzoekers hebben in deze fase 128 mensen met MS thuis bezocht om een neuropsychologisch en neurologisch onderzoek af te nemen. Fase 1 en 2 vonden plaats in 2008 en 2009. Het onderzoek is uiteindelijk in 2012 afgerond.

Bevindingen

Uit het onderzoek kwamen de volgende bevindingen:

  • Een hoog percentage van de deelnemers ervaart cognitieve klachten: 78% rapporteert insufficiënt denken en handelen, 26% geheugenklachten, 27% concentratieklachten en 13% klachten op het gebied van plannen en organiseren.
  • Depressie, stress en de fysieke impact van vermoeidheid hebben een statistisch significante, maar beperkte samenhang met cognitieve klachten. Interessant is wel dat depressie het meest samenhangt met cognitieve klachten.
  • Depressie en angst komen bij respectievelijk 19% en 28% van de deelnemers voor.
  • Een hoog percentage van de deelnemers (62% van de vrouwen en 46% van de mannen) kampt met chronische, alledaagse stress. Voor het psychisch welzijn is het van belang deze stress te verminderen.
  • 67% van de deelnemers vertoonden een afwijkende prestatie in twee of meer cognitieve domeinen (geheugen, aandacht/informatieverwerkingssnelheid, cognitieve flexibiliteit/abstractievermogen, visuoconstructie en executief functioneren). Wanneer er stoornissen in meerdere cognitieve domeinen zijn, ondervinden mensen vaak meer afhankelijkheid bij dagelijkse activiteiten.
  • Mensen die hun plannings- en organisatievermogen onderschatten, ervaren meer psychische problemen zoals depressie, angst, stress en gaan op een passievere manier met problemen om.

Recent gediagnosticeerde mensen met MS mét een betaalde baan rapporteerden beter lichamelijk functioneren, een beter geheugen en minder fysieke vermoeidheid dan patiënten zonder een betaalde baan. Met name een beter fysiek functioneren bleek gerelateerd aan het hebben van een betaalde baan.

Dit onderzoek naar cognitieve en psychische klachten bij mensen met MS werd uitgevoerd in opdracht van het Nationaal MS Fonds in samenwerking met Medisch Psychiatrisch Centrum PsyToBe te Rotterdam, het Elizabeth-TweeSteden Ziekenhuis (afdeling Neurologie) te Tilburg en de Universiteit Leiden (afdeling Psychologie, Neuropsychologie).

Publicaties

Hieronder vind je een lijst met wetenschappelijke publicaties van het onderzoek. De laatste twee studies vormen de kick-off van onze MS@Work studie. Vind je het lastig om te lezen, maar ben je wel benieuwd? Bekijk dan de Nederlandse samenvatting van de gepubliceerde onderzoeken.

Meer lezen?

Ben je benieuwd welke onderzoeken wij financieren?