Hoe het genetisch pakketje ons vatbaar maakt voor EBV (én MS)
De oorzaak van MS is nog altijd onbekend. Uit recente studies blijkt dat het Epstein-Barr virus (EBV), de veroorzaker van de ziekte van Pfeiffer, hier een cruciale rol in speelt. Dr. Marvin van Luijn (MS centrum ErasMS) en zijn team, onder wie dr. Ana Marques, zijn ervan overtuigd dat de sleutel voor de oorzaak van MS in de invloed van EBV op het afweersysteem ligt en gaan hier verder onderzoek naar doen.
Afweercellen uit de bocht
Een goed functionerend afweersysteem beschermt ons lichaam tegen ziekteverwekkers van buitenaf. Bij MS richt een deel van deze cellen zich ook tegen het eigen lichaam. Hierdoor ontstaat door chronische ontstekingen uiteindelijk onomkeerbare schade aan het centrale zenuwstelsel.
Volgens dr. Marvin van Luijn is het van belang te onderzoeken hoe een afweercel, de B-cel, bij mensen met MS uit de bocht vliegt. ‘Uit grote studies waar het MS centrum ErasMS aan meewerkt, blijkt dat kleine veranderingen in het DNA van mensen met MS invloed hebben op de B-cel. Deze invloed lijkt gestimuleerd te worden door de mate van aanwezigheid van EBV, een virus dat zich nestelt in de B-cel.’
EBV-infectie sterke risicofactor voor MS
EBV-infectie is één van de sterkste risicofactoren voor MS. ‘Alle mensen met MS hebben deze infectie een keer doorgemaakt en wie de ziekte van Pfeiffer heeft gehad, heeft twee tot drie keer meer kans op het ontwikkelen van MS’, licht dr. Marvin van Luijn toe. Een goed functionerend afweersysteem beschermt ons lichaam tegen ziekteverwekkers van buitenaf, zoals tegen EBV. Ongeveer 9 op de 10 gezonde mensen maakt een EBV infectie door, maar slechts 1 tot 2 op de 1000 mensen krijgt MS. Het team van ErasMS wil begrijpen wat deze mensen zo uniek maakt, waardoor EBV in staat is een specifiek deel van het afweersysteem zo te beïnvloeden dat het zich richt tegen de eigen hersenen en ruggenmerg. De onderzoekers denken nu vooral aan een kritieke invloed van het genetisch pakketje van mensen met MS op de werking van het afweersysteem.
Dichterbij de oorzaak van MS: genetische opbouw en EBV
Het onderzoek richt zich op mensen met een eerste aanval van MS, ook wel CIS genoemd. De onderzoekers zullen gebruikmaken van bloedmonsters van 123 mensen uit de PROUD (linkto:https://erasmusmcfoundation.nl/erasmsfonds/) studie, waarbij MS Centrum ErasMS zoveel mogelijk gegevens van patiënten verzamelt om te onderzoeken welke factoren bijdragen aan de ontwikkeling en het beloop van MS.
‘We willen de individuele mensen met de grootste en kleinste genetische vatbaarheid voor MS naast elkaar zetten, en in deze mensen de aanwezigheid van EBV in B-cellen in kaart brengen. We willen hiermee begrijpen hoe iemands genetische opbouw ervoor zorgt dat EBV het afweersysteem kan motiveren om ontstekingen te veroorzaken in de hersenen. Ik ben ervan overtuigd dat we hiermee een flinke stap dichterbij de oorzaak van MS kunnen zetten.
Beter voorspellen beloop MS en betere behandeling
‘Als de verwachting uitkomt, kunnen de resultaten van dit onderzoek ook bijdragen aan het nauwkeuriger voorspellen van het beloop bij mensen met MS en de inzet en ontwikkeling van meer doelmatige MS-behandelingen. We kunnen dan in de toekomst bijvoorbeeld bij mensen die één MS-aanval hebben gehad vroeger ingrijpen. Daarmee voorkomen we meer MS-aanvallen en dus schade aan zenuwen. Ook bieden de uitkomsten nieuwe mogelijkheden om therapieën te ontwikkelen die enkel gericht zijn op de schadelijke, ziekte-veroorzakende afweercellen in MS’, licht dr. Marvin van Luijn toe.
Het Nationaal MS Fonds draagt 347.953 euro bij aan dit onderzoek. Het onderzoek is op 1 januari 2023 gestart en duurt naar verwachting drie jaar.
Fotografie: Peter Verheijen ©
