In de eerste studie bestudeerden de onderzoekers meer dan 8 miljoen veel voorkomende genetische varianten bij ongeveer 230 mensen met MS en evenveel gezonde controlepersonen. Daarnaast zochten zij in 9 families, waarin meerdere leden MS hebben, naar (zeer) zeldzame genetische varianten die per familie voornamelijk bij personen met MS in de familie aanwezig zijn.

Rol van genen

Naast andere factoren spelen genen een rol bij MS. Inzicht in welke genen betrokken zijn bij MS geeft een beter inzicht in de onderliggende biologische mechanismen. Dit kan uiteindelijk tot het ontwikkelen van een effectievere behandeling leiden. Beide genetische studies zijn inmiddels afgerond. Deze onderzoeken zijn gedeeltelijk door het Nationaal MS Fonds gefinancierd. De bijdrage van het Nationaal MS Fonds aan deze onderzoeken bedroeg € 222.500,-.

Resultaten 2022: 12 eiwitten mogelijk betrokken bij MS

Een samenspel van wijzigingen (of varianten) in de genen en omgevingsinvloeden lijkt een rol te spelen bij het ontstaan en verloop van MS. De onderzoekers aan het Radboudumc voerden de studie uit in negen families waarin MS twee tot vier keer voorkomt. In deze families werden zeldzame varianten in het ‘coderende’ deel – het deel dat leidt tot de productie van een eiwit – van alle genen van de mensen met MS en hun gezonde familieleden vergeleken.

De onderzoekers vonden twaalf van zulke zeldzame varianten in het coderend deel van genen bij de mensen met MS en (bijna) niet bij de gezonde familieleden. Vijf varianten werden in twee van de negen families gevonden en negen van de aangedane genen werden al eerder in verband gebracht met MS. Daarnaast ‘coderen’ alle twaalf de aangedane genen voor eiwitten die te maken hebben met het vormen van myeline – het beschermende omhulsel rond zenuwcellen – en/of met de auto-immuunreactie die typisch is voor MS. Bij deze laatste reactie breekt het lichaam de eigen myeline af of wordt er na schade onvoldoende nieuw myeline gevormd.

De twaalf genen/eiwitten die uit de MS-familiestudie komen vormen daarom een belangrijke eerste stap om op langere termijn – nl. na verdere studies in o.a. celmodellen – nieuwe medicijnen te ontwikkelen. Deze medicijnen zouden dan de grondoorzaak van MS aanpakken door bij te dragen aan de (her)aanmaak van myeline en op deze manier de ziekte afremmen en mogelijk zelfs genezen.

Gepubliceerd als: “Whole Exome Sequencing in Multi-Incident Families Identifies Novel Candidate Genes for Multiple Sclerosis”, Int. J. Mol. Sci. 2022, 23, 11461;    
Lees hier meer over de resultaten van de studie.

Fotografie: Marcel Krijgsman ©