MS en vermoeidheid
Vermoeidheid is één van de meest voorkomende en invaliderende symptomen van MS. Van alle mensen met MS geeft 76 tot 92 procent aan met vermoeidheid te kampen. Het beperkt hen dagelijks, waardoor het een grote impact heeft op de kwaliteit van leven.
Na een dag hard werken of een flinke sportsessie ben je moe. Dat is logisch na een (zware) lichamelijke inspanning. Je lichaam geeft een seintje dat het tijd is om rust te nemen. Rust zorgt ervoor dat de vermoeidheid afneemt. Mensen met MS zijn echter sneller moe en hebben langer de tijd nodig om weer op te laden.
Primaire en secundaire vermoeidheid
Vermoeidheid kan gedurende het hele ziekteproces voorkomen. Er bestaan twee soorten vermoeidheid: primaire en secundaire vermoeidheid. Beide vormen kunnen aanwezig zijn en elkaar versterken. Primaire moeheid heeft te maken met het ziekteproces, zoals ontstekingen en zenuwschade. Secundaire moeheid hangt samen met psychologische factoren, zoals geestelijke inspanning, emoties, pijn, angst, depressie en stress.
Meer en minder vermoeidheid met MS
Bij mensen met MS wisselen periodes van vermoeidheid zich af met periodes met meer energie. Die onvoorspelbaarheid kan frustrerend zijn en je onzeker maken. Want, kun je jouw lichaam wel vertrouwen? Als de vermoeidheid samenhangt met specifieke factoren, zoals nieuwe medicijnen, drukte thuis of op het werk of het warme weer, weet je de oorzaak en kun je daar iets doen.
In sommige gevallen kan je weinig aan de moeheid doen. Het is dan van belang om de vermoeidheid te accepteren. Vervolgens kun je proberen inzicht te krijgen in de vermoeidheidsverschijnselen, bijvoorbeeld door een dagboek bij te houden. Schrijf hierin op hoeveel je geslapen hebt, welke activiteit je ondernomen hebt en wanneer je gerust hebt. Geef jezelf elke dag of elk dagdeel een cijfer om in te schatten hoe vermoeid je was. Kun je een patroon ontdekken?
Pas jezelf aan
Als je een goed beeld hebt van je patroon, kun je jouw activiteiten en dagritme erop aanpassen. Plan de meest inspannende activiteiten als je het minst vermoeid bent. Rust als je het meest moe bent. Neem zelf de regie en doe wat voor jou werkt. Komt de vermoeidheid toch op een onverwacht moment? Luister naar je lijf en neem rust. Bewaak de balans tussen rust en activiteit.
Slaapstoornissen bij MS
Slaapstoornissen komen veel voor bij MS. Rusteloze benen, niet kunnen slapen of juist overmatige slaapbehoefte. Zo’n 54 tot 75 procent van de mensen met MS kampt ermee. Deze stoornissen zorgen voor klachten overdag, waaronder vermoeidheid. In dit interview met drs. Arthur Kurvers, neuroloog en somnoloog in het Haaglanden MC, kun je meer lezen over slaapproblemen en slaapstoornissen.
Behandeling van vermoeidheid bij MS
Er bestaan medicijnen om vermoeidheid tegen te gaan, maar deze garanderen niet altijd een positief effect. Je kunt het beste eerst zélf kijken wat je aan de vermoeidheid kunt doen. Prof. Hans Knoop geeft hier een aantal tips voor waar je misschien iets aan hebt. Bewegen, activiteiten ondernemen, gezonder eten zijn allemaal zaken die invloed hebben op de vermoeidheid.
Helpt dit niet? Zoek dan eerst contact met jouw behandelend arts. Bespreek jouw klachten, zodat jullie samen op zoek kunnen naar een oplossing.
