Rol van microgliacellen in witte en grijze stof
Het centrale zenuwstelsel bestaat uit witte en grijze stof. In beide soorten weefsel wordt de beschermlaag rond de zenuwuitlopers (myeline) beschadigd tijdens MS. Van huidige MS-medicijnen is bekend dat ze schade verminderen in de witte stof door ontstekingen te remmen en blokkeren. Wat het effect van deze behandelingen is op schade in de grijze stof, is niet duidelijk. Neuroimmunoloog Dr. Anne-Marie van Dam (Amsterdam UMC) doet hier onderzoek naar.
Verschil laesies grijze en witte stof
De witte stof in het centrale zenuwstelsel wordt gevormd door de uitlopers van zenuwcellen met daaromheen een laagje myeline. In de grijze stof liggen vooral de cellichamen van de zenuwcellen met ook zenuwuitlopers. Bij MS ontstaan beschadigingen (laesies) van myeline in zowel de grijze als witte stof. Het grote verschil is dat er duidelijk een ontstekingsproces gaande is bij de vorming van witte stof laesies waarbij cellen van ons immuunsysteem het centrale zenuwstelsel binnen dringen. Dat proces is veel minder duidelijk bij het ontstaan van grijze stof laesies.
Microgliacellen
Microgliacellen spelen een belangrijke rol in het afweersysteem van het centraal zenuwstelsel. Deze afweercellen onderhouden de hersenen, maar zijn vermoedelijk ook betrokken bij het beschadigen van myeline. Aangezien er minder cellen van ons immuunsysteem het centrale zenuwstelsel binnenkomen bij de vorming van grijze stof laesies, riep dat de vraag op of de lokale microgliacellen een belangrijke rol spelen in het schadeproces. Dr. Anne-Marie van Dam onderzoekt nu met haar team welke rol microgliacellen in witte en grijze stof spelen.
Onderzoeksmodel
Uit eerder onderzoek is gebleken dat microgliacellen in witte en grijze stoflaesies sterk van elkaar verschillen. Met het huidige onderzoek hopen Anne-Marie en haar collega’s dit verschil te gaan doorgronden. Daarmee hopen ze te begrijpen of de huidige MS-medicatie goed genoeg werkt om ook grijze stof laesies te beperken.
Stamcellen
Omdat onderzoek op levend menselijk hersenweefsel niet mogelijk is, werken de onderzoekers met stamcellen. Deze stamcellen van controle en MS- patienten worden verkregen via prof. dr. Bart Eggen en worden in samenwerking met dr. Vivi Heine gevormd tot onder andere neuronen, microgliacellen en astrocyten die lijken op witte en op grijze stof. In een kweekschaal gaan onderzoekers de MS situatie in de witte en de grijze stof nabootsen door stofjes toe te voegen. Zij onderzoeken wat er met de microgliacellen gebeurt en hoe neuronen reageren. Met de kennis die Anne-Marie en haar team opbouwen, kan in de toekomst hopelijk nog betere medicatie worden ontwikkeld.
Dit onderzoek wordt uitgevoerd door dr. Anne-Marie van Dam (Amsterdam UMC), in samenwerking met dr. Vivi Heine (Amsterdam UMC) en prof. dr. Bart Eggen (UMCG Groningen/MS Centrum Noord Nederland). Dit onderzoek is gefinancierd uit de opbrengsten van Klimmen tegen MS en mogelijk wordt gemaakt door MoveS, Stichting MS Research en het Nationaal MS Fonds.
